Czy postępowanie o orzeczenie separacji zawsze toczy się w trybie procesowym? 

Nie, postępowanie o orzeczenie separacji jest możliwe zarówno w trybie procesowym, jak i nieprocesowym.

Tryb postępowania zależy od przesłanek materialnoprawnych oraz od tego, czy wszczynane jest na żądanie jednego małżonka, czy też na zgodny wniosek małżonków.  

Postępowanie o orzeczenie separacji w trybie procesowym uregulowane zostało w przepisach dotyczących postępowania odrębnego w sprawach małżeńskich (t. j. art. 425- 446 k.p.c.).

Sprawy, o separacje w postępowaniu procesowym, przeprowadzane są zawsze w przypadku, gdy małżonkowie posiadają wspólne małoletnie dzieci. 

Niemniej jednak, kwestia posiadania dzieci nie jest jedyną przesłanką do prowadzenia postępowania w tym trybie. Wynika to bowiem z faktu, iż w trybie procesowym rozpoznawane są również sprawy małżonków nieposiadających wspólnego potomstwa, którzy nie złożyli zgodnego żądania o orzeczenie separacji.

A contrario, orzeczenie separacji w trybie nieprocesowym jest możliwe, gdy małżonkowie wystąpią ze zgodnym wnioskiem i nie posiadają wspólnych małoletnich dzieci.

 Niezależnie od tego, czy postępowanie toczy się w trybie procesowym, czy też nieprocesowym – każdorazowo pomiędzy małżonkami musi nastąpić zupełny rozkład pożycia małżeńskiego, a orzeczenie separacji nie może sprzeciwiać się zasadom współżycia społecznego – co wskazane zostało już w poprzednim wpisie. 

Źródła: 

H.Ciepła, B.Czech, T.Domińczyk, S. Kalus, K.Piasecki, M. Sychowicz, Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy Komentarz pod redakcją K.Piaseckiego, Wydanie 3, LexisNexis, Warszawa 2006 s. 483; Sądowe Komentarze Tematyczne pod redakcją Jacka Ignaczewskiego „ Rozwód i Separacja” komentarz 4. Wydanie Adam Bodnar, Urszula Dąbrowska, Jacek Ignaszewski, Joanna Maciejewska, Andrzej Stempniak, Anna Śledzińska- Simon, wydawnicwto C.H.BECK Warszawa 2016 rozdział 5 Separacja I. Uwagi Ogólne str. 222.