Zapewne większość z Państwa niejednokrotnie zetknęła się z pojęciem dóbr osobistych. Coraz częściej możemy bowiem usłyszeć o nich w radio, telewizji, czy też mediach społecznościowych. Ponadto, na różnego rodzaju portalach internetowych sukcesywnie publikowane są przeprosiny z tytułu naruszenia dóbr osobistych. Niewykluczone również, że większości z nas, pojęcie dóbr osobistych kojarzy się jedynie z atrybutem osób publicznych. 

Nic bardziej mylnego, dobra osobiste przysługują bowiem każdej osobie fizycznej, osobie prawnej, a także jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, której przepisy odrębne przyznają zdolność prawną.

Na potrzeby dzisiejszego wprowadzenia do tematu dóbr osobistych zajmiemy się jedynie dobrami osobistymi osób fizycznych. 

Zazwyczaj, każde wprowadzenie do tematu zaczyna się od przedstawienia definicji legalnej zagadnienia. W tym przypadku nie mamy takiej możliwości, gdyż ustawodawca nie wprowadził do kodeksu cywilnego legalnej definicji dóbr osobistych. W praktyce orzeczniczej i doktrynie utrwalił się jednak pogląd, iż są to wartości niemajątkowe, nieodłącznie związane z człowiekiem i jego naturą.

Katalog dóbr osobistych 

W pierwszej kolejności należy wskazać, że katalog dóbr osobistych znajduje się w art. 23 k.c. i nie jest katalogiem zamkniętym.

Zgodnie z art. 23 k.c. “ dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.“

Powyższa regulacja zawiera jedynie przykładowe wyliczenie dóbr osobistych, a zatem – zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska – nie są jedynymi pozostającymi pod ochroną prawa dobrami osobistymi. Należy pamiętać, że znaczny wpływ na rozszerzanie katalogu dóbr osobistych mają  m.in. zmiany stosunków społecznych. Do dóbr osobistych, które nie znajdują się w art. 23 k.c., a zostały za takowe uznane przez orzecznictwo i doktrynę zaliczamy m.in.: prawo do pochowania osoby zmarłej i pamięci o niej, prawo do intymności, prawo do prywatności, czy też prawo do poszanowania mieszkania. 

Zanim przejdziemy do środków prawnych jakie możemy podjąć celem ochrony naszych dóbr osobistych, musimy podjąć próbę oceny, czy w naszym przypadku faktycznie doszło do ich naruszenia. Tym samym, w kolejnym wpisie dowiedzą się Państwo jakie przesłanki muszą zaistnieć by domagać się ochrony naszych dóbr osobistych.